Deelmobiliteit, ouderen en participatie
Dichtbevolkte stedelijke gebieden staan voor aanzienlijke milieu- en mobiliteitsgerelateerde uitdagingen, waaronder luchtvervuiling, verkeerscongestie, parkeerproblemen en het verlies van openbare ruimte. Het groeiend aantal particuliere voertuigen draagt bij aan deze problemen.Tegelijkertijd is vergrijzing een belangrijke maatschappelijke uitdaging. Naarmate mensen ouder worden, neemt het belang van vervoer toe om sociaal geïntegreerd te blijven.
Deelmobiliteit lijkt een veelbelovende oplossing te bieden voor beide uitdagingen. Het wordt beschouwd als een duurzaam alternatief dat de potentie heeft om sociale uitsluiting te verminderen, aangezien het de mobiliteitsopties vergroot. Annelot van Mourik onderzocht namens Mobycon het belang van effectieve participatiemethoden voor toegankelijke deelmobiliteit voor ouderen.
Kans op mobiliteitsongelijkheid
Toch kan de implementatie van deelmobiliteit nieuwe vormen van mobiliteitsongelijkheid met zich meebrengen. Dit uit zich in een mismatch tussen de mobiliteitsbehoeften en de beschikbare reismogelijkheden. De toegang tot en het gebruik van deelmobiliteit is sterk afhankelijk van digitale vaardigheden en toegang tot technologie. Hoewel ouderen in westerse landen steeds vaker digitale middelen gebruiken, ervaren zij nog altijd moeilijkheden bij het (snel) aanleren van de benodigde digitale vaardigheden.
Participatiemethoden
Burgerparticipatie biedt mogelijkheden om inzicht te krijgen in de vaardigheden, behoeften en ervaringen van ouderen om zo de implementatie van deelmobiliteit op een voor hen toegankelijke manier te bevorderen. Het betrekken van burgers in besluitvormingsprocessen kan via verschillende participatiemethoden. Maar hoe effectief zijn specifieke participatiemethoden eigenlijk om inzicht te verschaffen in mobiliteitsongelijkheid onder ouderen?
Tijdens haar afstudeeronderzoek heeft Anouk twee workshops met een kleine groep ouderen georganiseerd om de obstakels die zij ondervinden bij het gebruik van deelmobiliteit te bespreken. In één workshop gebruikte ze de participatiemethode ‘stellingen ter discussie’ gebruikt, terwijl ze in de andere workshop de participatiemethode ‘mind mapping’ toegepaste.
‘Stellingen ter discussie’ heeft een meer sturend karakter; belanghebbenden reageren op een gezamenlijk formulier met stellingen, waarna de stellingen waarover discussie ontstaat worden besproken. ‘Mind mapping’ is daarentegen meer open van aard, waarbij belanghebbenden zelf onderwerpen aandragen die vervolgens worden weergegeven in een mindmap.
Inzichten in mobiliteitsongelijkheid
Uit de workshops blijkt dat de belangrijkste obstakels bij het gebruik van deelmobiliteit de gebruiksonvriendelijkheid van apps, de hoge kosten en de onzekerheid met betrekking tot het aanbod te zijn. De gebruiksonvriendelijkheid van apps wordt toegeschreven aan het complexe registratieproces, het tegenkomen van onbekende woorden, problemen met rijbewijsverificatie en de noodzaak om voor elke deelaanbieder een afzonderlijke app te gebruiken.
Er is behoefte aan een eenvoudigere app, uniformiteit in de apps en de manier van deelvoertuigen huren, evenals samenwerking tussen deelaanbieders. Deelnemers benadrukten dat ondersteuning essentieel is om ouderen te motiveren deelmobiliteit te gebruiken.
Wat betreft de kosten zijn deelnemers van mening dat deze ontmoedigend werken voor het gebruik van deelmobiliteit, vooral vanwege de combinatie van abonnementskosten, een tarief per kilometer en een tarief per minuut. Niettemin varieert de perceptie van kosten afhankelijk van het bezit van een eigen auto en de pensioenstatus. De onzekerheid over de beschikbaarheid van deelvoertuigen is gerelateerd aan het gemak en de vrijheid die een eigen auto biedt.
Naast deze obstakels kunnen minder ontwikkelde ICT-vaardigheden en fysieke of cognitieve beperkingen ook een rol spelen, hoewel dit leeftijdsafhankelijk is. Oudere deelnemers merken bijvoorbeeld een afname in hun mentale capaciteit, wat hun digitale vaardigheden beïnvloedt.
Lees het volledige artikel op verkeerskunde.nl
